- Anna Przybylska
- 17 czerwca, 2021
- pierwsza pomoc psychologiczna, pomoc psychologiczna, psycholog, psychologia
Pierwsza pomoc psychologiczna
Czym tak właściwie jest pierwsza pomoc psychologiczna? I co ma wspólnego z pierwszą pomocą przedmedyczną? Zarówno pierwsza, jak i druga, może uratować komuś życie. Ponadto, co warto podkreślić, każdy z nas może udzielić zarówno pierwszej pomocy przedmedycznej, jak i psychologicznej. W jaki sposób? O tym w dalszej części artykułu.
Pierwsza pomoc psychologiczna - co to takiego?
Krótko mówiąc – pierwsza pomoc psychologiczna to udzielone, bezpośrednio po psychicznie obciążającym zdarzeniu, wsparcie emocjonalne, które może uratować czyjeś życie. Są to zarówno zachowania werbalne, jak i niewerbalne, które prowadzą do ustabilizowania emocji i psychiki osoby poszkodowanej. Natychmiastowa pomoc osobie doznającej kryzysu emocjonalnego ma na celu przywrócenie jej sprawczości i możliwości działania, a także przekonania, że posiada kontrolę nad sytuacją, w której się znajduje. Wielu ludzi bagatelizuje znaczenie pierwszej pomocy psychologicznej, przez co część osób, zmagających się z problemami psychicznymi, atakami paniki lub przeżywających kryzys, może nie otrzymać właściwej pomocy.
Według Światowej Organizacji Zdrowia, zdrowie psychiczne to stan dobrego samopoczucia, w którym człowiek potrafi wykorzystywać swoje zdolności, radzić sobie ze stresem, efektywnie pracować oraz przyczyniać się do rozwoju swojej społeczności. Osłabione funkcjonowanie, często połączone ze stanami depresyjnymi, świadczy o zaburzeniu zdrowia psychicznego.
Na stan psychiczny każdego z nas wpływa wiele czynników, m.in. genetycznych, indywidualnych, rodzinnych, społecznych, środowiskowych, a także ekonomicznych. Zgodnie z przygotowanym przez Kancelarię Senatu raportem z 2019 r., dotyczącym zdrowia psychicznego w Unii Europejskiej, zaburzenia psychiczne są poważnym i narastającym problemem na całym świecie, a stan zdrowia psychicznego współczesnych ludzi, budzi coraz więcej niepokoju. Każdego roku, ponad 38% mieszkańców Unii Europejskiej, cierpi z powodu zaburzeń zdrowia psychicznego.
Komu udzielić pierwszej pomocy psychologicznej?
Z pewnością osobom doznającym nagłych kryzysów psychicznych, np. ofiarom i świadkom wypadków. Traumę (gr. ranienie) wywołują różne wydarzenia, jednak dotyczy ona uczuć i doznań wewnętrznych. W takich sytuacjach, sygnały docierające do nas od poszkodowanych, są oczywiste: osoby nie panują nad sobą, krzyczą, nie radzą sobie ze swoimi emocjami. Wsparcie psychologiczne w takim momencie może zapobiec wystąpieniu późniejszej traumy. Do sytuacji, wymagających natychmiastowej reakcji osób trzecich, zaliczymy również myśli samobójcze, urojenia, słyszenie głosów, poważną depresję, która uniemożliwia normalne funkcjonowanie, ataki paniki, nadmierne pobudzenie, czy agresję. W takim przypadku niezbędne będzie wezwanie państwowego ratownictwa medycznego.
Potrzebujących wsparcia można jednak spotkać codziennie. Na ulicy, w autobusie, w pracy, w sklepie, w Internecie, a nawet w domu. Zajęci sobą i swoimi sprawami, często nie dostrzegamy niepokojących sygnałów, również od najbliższych. Wiele osób nie chce dzielić się swoimi problemami. Narzekanie jest społecznie uznawane za słabość, dlatego wielu ludzi tłumi w sobie uczucia i próbuje sobie radzić samodzielnie. Istnieją jednak sytuacje, w których wsparcie specjalisty jest niezbędne.
Pierwsza pomoc psychologiczna w karetce?
Czemu nie! W większości przypadków, osoby, które trafiają pod opiekę Państwowego Ratownictwa Medycznego, znajdują się w sytuacji dla siebie trudnej, niecodziennej, stresującej oraz kryzysowej. Udzielenie pierwszej pomocy psychologicznej przez ratowników medycznych może zminimalizować lub zapobiec wystąpieniu zaburzeń pourazowych. Dodatkowo poziom zadowolenia i komfortu poszkodowanego znacznie się zwiększy, jeśli obsługa karetki będzie z nim rozmawiać, uspokajać go oraz tłumaczyć co robi i co się w danym momencie dzieje.
W jaki sposób udzielić pierwszej pomocy psychologicznej?
Chociaż jest to kwestia tak samo ważna, jak udzielanie pierwszej pomocy przedmedycznej, nikt nie uczy podstaw udzielania pierwszej pomocy psychologicznej ani w szkole, ani na kursach pierwszej pomocy.
Od czego zatem zacząć rozmowę z osobą, która naszym zdaniem potrzebuje wsparcia? Poniżej kilka najważniejszych rad:
- Zachowaj spokój – emocje osoby, która udziela pomocy, w dużym stopniu mogą oddziaływać na poszkodowanego.
- Nawiąż kontakt – rozmawiaj, zadawaj pytania i odpowiadaj na nie, a przede wszystkim słuchaj. Spytaj, czego osoba poszkodowana potrzebuje, co ją martwi oraz jak możesz pomóc. Zaoferuj wsparcie i pomoc, uspokajaj.
- Nie dawaj rad, nie oceniaj.
- Zapewnij bezpieczeństwo oraz dobrostan fizyczny i psychiczny osoby poszkodowanej – zwróć uwagę osoby poszkodowanej na jej zdrowie i bezpieczeństwo, spróbuj przywracać poczucie kontroli. Przekonuj, że to tylko sytuacja przejściowa. Minimalizuj stres.
- Pomóż w uzyskaniu pomocy długoterminowej – spytaj, czy po kogoś zadzwonić, poinformuj, że istnieje możliwość skorzystania z darmowego psychologa przez telefon, przekaż numer Kryzysowego Telefonu Zaufania – 116 123 lub Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży – 116 111. Są to numery na bezpłatną infolinię psychologiczną.
Gdzie szukać pierwszej pomocy psychologicznej?
Ludzie doznający kryzysu lub cierpiący na depresję, bardzo często są osamotnieni w swych cierpieniach. Czując lęk przed dyskryminacją i etykietowaniem, nie szukają pomocy lub nie wiedzą, gdzie ją można znaleźć. Telefon pomocy psychologicznej, który umożliwia anonimowe skorzystanie ze wsparcia, jest często początkiem na drodze do spokoju psychicznego.
Pamiętaj! Konsultacja psychologiczna nie jest powodem do wstydu! Najgorsze co możesz zrobić, to nic nie zrobić.
Kryzysowy Telefon Zaufania dla dorosłych
116 123
Telefonu Zaufania dla Dzieci i Młodzieży
116 111


Autor
Anna Przybylska
Kobieta wszechstronna – kryminolog, wychowawca, pedagog, ratownik, pracownik socjalny, mama. Na co dzień pracuje w specjalistycznej, zaawansowanej pomocy rodzinom m.st. Warszawy. Niepoprawna optymistka. Miłośniczka minimalizmu i planowania, która twierdzi, że doba ma często więcej, niż 24 godziny. Jej pasją są nowe technologie, pisanie, żeglarstwo, gra na instrumentach, rozwój oraz praca z ludźmi i wspieranie ich w osiąganiu postawionych sobie celów.